Robert Moog (1934-2005), uitvinder van de synthesizerDoor Jacob Haagsma
ROTTERDAM, 23 AUG. Zijn machine werd aanvankelijk gezien als een gimmick, maar zou uiteindelijk de populaire muziek ingrijpend veranderen. Robert Moog, de man die een enorme rol speelde in de verspreiding van de synthesizer, is eergisteren overleden aan een hersentumor. Moog, wiens naam eigenlijk op zijn Nederlands uitgesproken dient te worden - hij stamt af van Nederlandse en Poolse joden - ontwikkelde in de jaren zestig de naar hem vernoemde Moog-synthesizer. Dat was niet de eerste synthesizer, maar wel de eerste die enigszins compact en betaalbaar was. Lange tijd was zijn achternaam zelfs bijna synoniem met de synthesizer.
Moog, geboren in 1934 te Flushing, New York, wordt ten onrechte aangezien voor de uitvinder van de Theremin. Zijn carrière is wel nauw verbonden met het antenne-achtige instrument van de Russische uitvinder Leon Theremin. Als veertienjarige bouwde hij voor het eerst een Theremin met behulp van een montageschema en in de jaren vijftig voorzag hij in zijn levensonderhoud door de verkoop van dat instrument. In 1965 leverde hij twaalf speciale Theremins voor het multimediastuk Variations V van componist John Cage en choreograaf Merce Cunningham.
Moog was toen al, samen met componist Herb Deutsch, begonnen met de ontwikkeling van een modulaire (uit verschillende eenheden bestaande) synthesizer die wat handzamer was dan de soms kamervullende systemen die tot dan toe in gebruik waren. Een belangrijke vernieuwing was de toevoeging van een toetsenbord. De Theremin werd bespeeld door de handen in de buurt van de antenne te bewegen. De Moog-synthesizer werd pas echt bekend bij het grote publiek toen Walter Carlos, Wendy sinds haar geslachtsverandering, in 1968 het album Switched On Bach opnam.
Hoewel componist Pierre Boulez zijn banvloek uitsprak over het ,,verbijsterend lage denkniveau'' van deze elektronische Bach-bewerkingen, vloog de plaat als warme broodjes over de toonbank. Ook Carlos' bijdragen aan de soundtrack van de film A Clockwork Orange van Stanley Kubrick en de solo op de hit Lucky Man van Emerson, Lake en Palmer brachten het kenmerkende, 'vette' geluid van de Moog in het collectieve onderbewustzijn.
Terwijl Pierre Boulez experimenteerde in het prestigieuze, Parijse IRCAM-instituut (bouwkosten: 12 miljoen dollar) gingen de geluiden van de verschillende types Moog-synthesizers (Minimoog, Prodigy, de meerstemmige Polymoog en de in de symfonische rock onontbeerlijke Moog Taurus-baspedalen) de populaire muziek domineren, van The Beatles en jazzmuzikant Sun Ra tot en met funk en soul.
In de jaren tachtig werd de Moog van zijn dominante marktpositie verdrongen door goedkopere, meest Japanse merken als Roland, Yamaha en Arp. De Moog bleef een cultreputatie houden, zoals blijkt uit titels als Dark Side Of The Moog (Pete Namlook) en Miss Modular (Stereolab).
Moog trok zich in 1977 terug uit het bedrijf Moog Music en richtte Big Briar op, dat zich bezig hield met allerlei elektronische instrumenten waaronder zowaar weer de Theremin. In 1986 stopte Moog Music met de productie van synthesizers, maar in 2002 kreeg Moog weer de rechten op zijn eigen naam. Hij bracht onder andere een nieuwe versie van de Minimoog op de markt.
Bron: NRC HandelsbladDB says: niets... We zullen Bob Moog herdenken op onze muziekquiz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten